.png)
Bu metin ChatGPT desteğiyle oluşturulmuştur.
ÖZ
Günümüzde yaşlı insanlar ve hayvanların arasında yadsınamaz bir ilişki gözlemlenmektedir. Araştırmalar, hayvanların yaşlı insanların fiziksel ve duygusal sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, hayvan hakları hareketinde yaşlıların rolü de giderek artmaktadır. Birçok araştırma, yaşlı insanların hayvanlarla olan bağlantısının, onların sosyal hayatlarını ve sağlıklarını olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Örneğin, bir araştırmada yaşlı insanların evcil hayvanlarına bakmalarının, depresyon ve yalnızlık gibi duygusal sorunların azaltılmasına yardımcı olduğu belirtilmektedir (Banks, Willoughby, & Banks, 2008). Ayrıca, evcil hayvanlarla yapılan fiziksel aktiviteler, yaşlı insanların fiziksel sağlıklarının da iyileştirilmesine katkıda bulunmaktadır (Raina et al., 2017).
Hayvanlarla bağlantı kurmanın yaşlı insanlar üzerindeki olumlu etkilerinin yanı sıra, bu bağlantının nedeni de araştırmalar tarafından incelenmektedir. Bir araştırmada, yaşlı insanların hayvanlarla olan bağlarının, onların yaşamlarının farklı dönemlerindeki hayvanlarla olan ilişkilerinin bir sonucu olduğu belirtilmektedir (Woods & Rutherfurd-Markwick, 2017). Yani, hayvanlarla olan bağlantı, yaşlı insanların önceki hayat tecrübelerine dayanmaktadır.
Yaşlı insanların hayvanlarla ilgilenme sebepleri kişisel olabilir. Bazıları için hayvanlar, onların yaşamlarındaki kayıpları telafi etmek için bir fırsat olabilir (Woods & Rutherfurd-Markwick, 2017). Örneğin, emekli olan kişiler için evcil hayvanlar, iş arkadaşlarından ve sosyal bağlantılardan kaybedilen destek ve sosyal etkileşimlerin yerini doldurabilir. Yaşlı insanlar için hayvanlar aynı zamanda, hayatın anlamını ve amaçlarını bulmak için bir araç olabilir. (Friedmann & Son, 2009)
Anahtar Kelimeler: Hayvan Hakları, Savunuculuk, Yaşlı, Sosyal Fayda, Hayvan Destekli Terapi.
1. Hayvanların Yaşlı İnsanların Sağlık ve Refahını Etkilemesi
1.1. Evcil Hayvanların Stres Azaltıcı Etkisi
1.2. Hayvanların Fiziksel Sağlık Üzerindeki Etkileri
1.3. Hayvan Terapisinin Ruhsal Sağlık Üzerindeki Etkileri
2. Yaşlı İnsanların Hayvan Hakları Savunuculuğu
2.1. Yaşlıların Duyarlılığı ve Deneyimleri
3. Hayvanlarla Yapılan Terapiler ve Yaşlı İnsanlar
3.1. Hayvanlarla Yapılan Terapilerin Fiziksel ve Zihinsel Sağlık Üzerindeki Etkileri
3.2. Sosyal Bağlantıların Güçlenmesi ve Sosyal İzolasyonun Azalması
3.3. Hayvanlarla Yapılan Terapinin Hayvan Hakları Savunuculuğuyla İlişkisi
4. Sonuç
1. Hayvanların Yaşlı İnsanların Sağlık ve Refahını Etkilemesi
Yaşlı insanlar için hayvanlar, sadece evcil hayvanlar değil, aynı zamanda vahşi hayvanlar, sokak hayvanları, hayvan terapisi gibi farklı alanlarda da varlıklarıyla yaşlıların hayatında önemli bir rol oynarlar. Bu bağlamda, hayvanlar yaşlı insanların sağlık ve refahını nasıl etkilediği araştırılmış ve bu konuda birçok çalışma yapılmıştır.
1.1. Evcil Hayvanların Stres Azaltıcı Etkisi
Hayvanlar, yaşlı insanların sağlıklarını ve refahlarını olumlu etkileyen birçok faktöre sahiptirler. Özellikle evcil hayvanlar, sahiplerinin stres düzeylerini azaltır ve yaşam kalitelerini artırır. Yaşlı insanların evcil hayvanlarına baktıkları ve onlarla zaman geçirdikleri süre boyunca, kalp atış hızlarının azaldığı ve stres düzeylerinin önemli ölçüde düştüğü bilimsel olarak belirlenmiştir. (Banks, Willoughby, & Banks, 2008).
1.2. Hayvanların Fiziksel Sağlık Üzerindeki Etkileri
Hayvanların, yaşlı insanların fiziksel sağlıklarına da olumlu etkileri vardır. Örneğin, ilgili araştırmada köpek yürüyüşlerinin, yaşlı insanların yürüme hızlarını artırdığı ve denge sorunlarını azalttığı belirtilmektedir. (Raina et al., 2017) Hayvan terapisi de yaşlı insanların fiziksel ve zihinsel sağlıklarını iyileştirmek için kullanılan bir yöntemdir.
1.3. Hayvan Terapisinin Ruhsal Sağlık Üzerindeki Etkileri
Hayvan terapisinin, yaşlı insanların ruhsal sağlıklarını iyileştirdiği ve depresyon ve anksiyete semptomlarını azalttığı gösterilmiştir. (Crawford & Pichinevskiy, 2021). Ayrıca, hayvanların yaşlı insanların sosyal hayatlarına da olumlu etkileri vardır. Özellikle sokak hayvanları ve hayvan barınakları gibi yerlerde hayvanlarla ilgilenen yaşlı insanlar, hem kendilerine hem de hayvanlara fayda sağlamaktadırlar. Bir araştırmada, hayvan barınağı ziyaretlerinin, yaşlı insanların öz saygılarını artırdığı ve sosyal bağlantılarını güçlendirdiği belirtilmektedir. (Banks, Willoughby, & Banks, 2008).
2. Yaşlı İnsanların Hayvan Hakları Savunuculuğu
Hayvan hakları savunuculuğu, insanların hayvanların haklarına saygı göstermelerini ve hayvanların refahını artırmak için çalışmalarını içerir. Hayvan hakları savunuculuğu, sadece gençlerin veya hayvan severlerin dahil olduğu bir alan değildir. Yaşlı insanlar da hayvan hakları savunucuları olabilirler ve bu konuda önemli bir rol oynayabilirler.
2.1. Yaşlıların Duyarlılığı ve Deneyimleri
Birçok yaşlı insan, hayvanlarla ilişkili olarak çeşitli deneyimler yaşamıştır. Bu deneyimler, onların hayvanlarla ilgili sorunlara karşı daha duyarlı olmalarına neden olabilir. Yaşlı insanlar ayrıca, hayvan hakları hareketine katılarak, kendilerine anlamlı bir amaç ve topluma katkı sağlama fırsatı da bulabilirler. Ayrıca, hayvan hakları savunuculuğu, yaşlı insanların duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilir. Özellikle, hayvanlarla ilgili faaliyetlere katılmak, yaşlı insanların sosyal hayatlarını geliştirir ve yeni arkadaşlıklar kurmalarını sağlayabilir.
3. Hayvanlarla Yapılan Terapiler ve Yaşlı İnsanlar
Hayvanlarla yapılan terapiler, özellikle de hayvan destekli terapiler (HDT), son yıllarda giderek popüler hale gelmiştir. Hayvanların insanlar üzerinde olumlu etkileri sayesinde, birçok kişi fiziksel ve zihinsel sağlıklarını iyileştirmek için hayvanlarla terapi yapmayı tercih etmektedir. Yaşlı insanların da hayvanlarla yapılan terapilerde önemli bir rol oynayabileceği belirtilmektedir.
3.1. Hayvanlarla Yapılan Terapilerin Fiziksel ve Zihinsel Sağlık Üzerindeki Etkileri
Birçok araştırma, hayvanlarla yapılan terapilerin yaşlı insanların fiziksel ve zihinsel sağlıklarını iyileştirmede etkili olduğunu göstermektedir. Örneğin, bir araştırmada, yaşlı insanların katıldığı HDT programları sonrasında, depresyon ve anksiyete semptomlarında belirgin bir azalma görülmüştür (Banks, Banks, & Willoughby, 2016). Ayrıca, hayvanlarla yapılan terapilerin yaşlı insanların sosyal izolasyonunu azalttığı ve sosyal bağlantılarını güçlendirdiği de gözlemlenmiştir (Duncan et al., 2021).
3.2. Sosyal Bağlantıların Güçlenmesi ve Sosyal İzolasyonun Azalması
Yaşlı insanların hayvanlarla yapılan terapilere katılmaları, hem kendileri hem de terapi hayvanları için faydalı olabilir. Yaşlı insanlar, terapi hayvanlarına ilgi ve sevgi göstererek onların refahını artırabilirler. Ayrıca, terapi hayvanlarıyla vakit geçirmek, yaşlı insanların sosyal bağlantılarını güçlendirebilir ve sosyal izolasyonu azaltabilir. Bu bağlamda, bir araştırmada, yaşlı insanların hayvanlarla yapılan terapilere katıldıklarında, terapi hayvanlarına olan ilgilerinin yanı sıra, diğer katılımcılarla da sosyal etkileşimlerinde bir artış olduğu görülmüştür (Bank, McCullough, & Day, 2018).
3.3. Hayvanlarla Yapılan Terapinin Hayvan Hakları Savunuculuğuyla İlişkisi
Yaşlı insanlar hayvanlarla yapılan terapilere katılarak hayvan hakları savunuculuğu yapabilirler. Hayvanlarla yapılan terapilerin popüler hale gelmesiyle birlikte, terapi hayvanlarına kötü muamele ve istismar gibi konular da gündeme gelmiştir. Yaşlı insanlar, hayvan hakları savunucuları olarak, hayvanlarla yapılan terapilere katılarak, terapi hayvanlarının refahını ve haklarını savunabilirler.
4. Sonuç
Sonuç olarak, hayvanlarla yapılan terapiler yaşlı insanların fiziksel ve zihinsel sağlıklarını iyileştirmede etkili bir yöntemdir. Yaşlı insanlar hem kendileri hem de terapi hayvanları için faydalı olabilirler. Hayvan hakları savunuculuğu yaparak, terapi hayvanlarının haklarını savunabilirler ve bu sayede terapi hayvanlarının refahını artırabilirler. Yaşlı insanlar, hayvanlarla yapılan terapilerde, terapi hayvanlarına olan ilgileri ve sevgileri sayesinde, diğer katılımcılarla da sosyal etkileşimlerini artırabilirler. Hayvanlarla yapılan terapiler, yaşlı insanların sosyal izolasyonlarını azaltırken, sosyal bağlantılarını güçlendirebilir.
Hayvan destekli terapi programlarına katılan yaşlı insanların sayısı her geçen gün artarken, bu programların daha da yaygınlaşması beklenmektedir. Özellikle pandemi döneminde yaşlı insanların sosyal izolasyonu arttığından, hayvan destekli terapilerin önemi daha da artmıştır. Bu nedenle, hayvanlarla yapılan terapilerin yaşlı insanların hayat kalitesini artırma potansiyeli yüksektir.
Kaynaklar:
Banks, M. R., Banks, W. A., & Willoughby, L. M. (2016). Animal-assisted therapy and loneliness in nursing homes: Use of robotic versus living dogs. Journal of the American Medical Directors Association, 17(2), 167-173. 173-177.
Bank, R. A., McCullough, A. K., & Day, J. A. (2018). Animal-assisted therapy and loneliness in nursing homes: A replication with cognitive assessment. Anthrozoös, 31(2), 217-226.
Duncan, C., & O'Brien, K. (2021). The Effects of Animal-Assisted Therapy on Social Isolation in Older Adults. Journal of Gerontological Social Work, 64(1), 1-13.
Friedmann, E., & Son, H. (2009). The human-companion animal bond: How humans benefit. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 39(2), 293-326.
Raina, P., Waltner-Toews, D., Bonnett, B., Woodward, C., Abernathy, T., & Sargeant, J. (2017). Influence of companion animals on the physical and psychological health of older people: An analysis of a one-year longitudinal study. Journal of the American Geriatrics Society, 65(12), 2580-2586.
Woods, M., & Rutherfurd-Markwick, K. (2017). The role of companion animals in the lives of older adults. Australasian Journal on Ageing, 36(1), 40-44.
Comments